ఒకప్పుడు వ్యవసాయం చేయాలంటే సారవంతమైన నేల కావాలి. అందులో వివిధ పోషకాలు ఉండాలి. ఇదంతా పాత పద్ధతి. ఇప్పుడు చేతికి మట్టి అంటే పనిలేదు. వానలు కురవలేదాన్ని బాధలేదు, కలుపు మొక్కల దిగులు లేదు, చీడ పీడల బెడద లేదు, ఎకరాల పొలం లేదన్న చింతలేదు. ఉన్న కొంచెం నేల అయినా ఏడాది పొడవున పచ్చని పంటలను పండించవచ్చును. అదే హైడ్రోఫోనిక్స్ వ్యవసాయం. ఈ సాగు విధానం ఇప్పుడిప్పుడే భారతదేశంలో శరవేగంగా విస్తరిస్తున్న వ్యవసాయం.
గ్రీకు భాషలో హైడ్రో అంటే నీరు ఫోనిక్ అంటే సాగుచేయడం అని అర్ధం. క్లుప్తంగా చెప్పాలంటే మట్టి లేకుండా ఖనిజ పోషకాలను ఉపయెగించి మొక్కలను పెంచడమే ఈ హైడ్రోఫోనిక్ సాగు విధానం. ఈ విధానాన్ని 1930 లో యుద్ధంలో సైనికులకు ఆహారం అందించడం కోసం రూపొందించారు. సాధారణంగా మొక్కలు మట్టిలో నుంచి వాటికీ కావాల్సిన పోషకాలను పీల్చుకుంటాయి. కానీ ఈ విధానంలో మట్టి బదులు ఒక జడ పదార్ధం ఉపయెగించి కావాల్సిన పోషకాలను పోషక ద్రావణం ద్వారా మొక్కలకు అందిస్తారు. మనం సాగు చేసే పంటను బట్టి రాక్ ఫుల్, పేర్లెట్, వెర్మికులైట్, ఇసుక మెదలైన వాటిని ఎంచుకోవచ్చు. మొక్కకు కావాల్సిన పోషకాలను ద్రవరూపంలో మొక్క వేలుకు అందిస్తాం. హైడ్రోఫోనిక్స్ వల్ల రెండు ప్రధాన ప్రయెజనాలు ఉన్నాయి. అందులో మొదటిది అధిక పంట దిగుబడి కాగా, రెండోది సాధారణ వ్యవసాయం సాధ్యం కానీ చోట ఈ విధానం అనుసరించి పంటను పొందటం. అంతేగాకుండా తక్కువ విస్తీరణంలో ఎక్కువ పంటను పొందవచ్చు. తక్కువ శ్రమతోపాటు నీటి పొదుపు కూడా ఎక్కువవుతోంది. కలుపు సంమస్యను కూడా అరికట్టవచ్చును. చీడపీడలు, ఇతర వ్యాధుల బెడద ఈ పద్ధతి సాగులో చాల అరుదు. సాధారణ పొలంతో పోలిస్తే మొక్కల సాంద్రత ఎక్కువగా ఉండటం, మొక్క కాల వ్యవధి తక్కువగా ఉండటం వల్ల అధిక దిగుబడిని పొందవచ్చు. వారావరణంతో సంబంధం లేకుండా ఏడాది పొడవుగా సాగు చేయడం వల్ల అధిక ఆదాయం పొందవచ్చు. దుమ్ము, ధూళి, వాసనా లేని అత్యధిక నాణ్యమైన పంటను పొందవచ్చు. సాగుకు ముందు మనం ఎంచుకున్న పంట, సాగుకు అనువైన పగటి, రాత్రి ఉష్ణోగ్రతలు, దానిని నియంతరించే విధానం గురించి తెలుసుకోవడం తప్పనిసరి. హైడ్రోఫనిక్స్ వ్యవస్ధ ఏర్పాటు చేసుకొన్న ప్రదేశంలో వాయు ప్రసరణ ఎక్కువగా ఉండేలా చూసుకోవాలి. తద్వారా మొక్కలకు చీడపీడలు ఆశించకుండా మంచి దిగుబడిని పొందవచ్చు. ఈ విధానంలో మొక్క వేరు చుట్టూ నిరంతరం పోషక ద్రావణం ఉండాలి. కాబట్టి దానికి సంబంధించిన మేటర్లు, పైపులు, ఉదజని శాతం మెదలైన వాటిని కొలిచే పరికరాలు, ఇతర ఎరులవున్నింటిని దగ్గర ఉంచుకోవాలి.
అమెరికా, అష్ట్రలియా, న్యూజిలాండ్, జపాన్, ఇజ్రాయిల్ తదితర దేశాల్లో రైతులు ఈ విధానంలో కూరగాయల్ని, ఆకుకూరల్ని పండిస్తున్నారు. పండ్లతోటల్ని సాగుచేస్తున్నారు. ఈ స్ఫూర్తితోనే మనదేశంలోనూ పలువురు విద్యావంతులు గత కొన్నేళ్ళుగా ఈ పద్దతిలో పండిస్తున్నారు. ఒక్క అమెరికాలో దాదాపు 10 లక్షల మంది ఇళ్ళలో హైడ్రోఫోనిక్స్ సాగుచేస్తున్నారు. అమెరికాలో కాలిఫోర్నియాలో ఇటీవలే ఒక హైడ్రోఫోనిక్స్ ఫార్మ్ ప్రారంభమైంది. ఆటోమేటెడ్ విధానంలో నిర్మించిన ఈ ఫర్మ్ లో 15 మంది మాత్రమే సిబ్బంది ఉంటారు. మిగిలిన పని అంత రోబోలే చేస్తాయి. ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద హైడ్రోఫోనిక్స్ ఫార్మ్ నిర్మాణాన్ని డూబామ్ లో ప్రారంభించారు. 900 ఎకరాల ఈ ఫార్మ్ లో రోజుకు 5.3 టన్నుల కూరగాయలు పండిస్తున్నారు. ఇందులో 100 చదరపు అడుగుల వైశాలయంలో 320 గెలన్న నీటితో పండించే పంటకు సాంప్రదాయ సేద్యంలో అయితే 8,27,640 చదరపు అడుగుల నేల 2,50,000 గెలన్ల నీరు అవసరమవుతాయని అంచనా. హైడ్రోఫోనిక్స్ లో ఆరు పద్ధతుల్లో పంటల సాగు చేసుకోవచ్చు. మనం సాగు చేయాలనుకుంటున్న పంట విస్తరిర్ణం, సాగు ప్రదేశాన్ని బట్టి ఎదో ఒక పద్దతిని ఎన్నుకోవచ్చు.
విక్ విధానం : చాలా సులభం. తక్కువ ఖర్చుతో కూడుకున్నది. ఈ విధానంలో మొక్క వేర్లకు పోషక ద్రావణం అందించానికి ఎలాంటి మేటర్లు ఆవరసం లేదు. ద్రవాన్ని పీల్చుకుని వేరు వ్యవస్ధకు అందించే పొడవాటి గొట్టాలను ఉపయేగిస్తారు. పోషకాలు, తేమ తక్కువ అవసరమయ్యే చిన్న చిన్న మొక్కలను ఈ విధానంలో సాగు చేయవచ్చును.
ఎబ్ అండ్ ప్లో : ఈ పద్దతిలో ద్రావణం ట్యంకులో ఒక సంపును ఉంచి దాని ద్వారా మొక్కలకు ద్రావణం సరఫరా చేసి మళ్ళి వాడిన ద్రావణాన్ని తిరిగి ట్యంకులోనికి మల్లస్తారు. ఇది ఒక టైమర్ ఉపయేగించి చేసే నిరంతర ప్రక్రియ.
న్యూట్రియంట్ ఫిల్మ్ హైడ్రోఫోనిక్స్ : ఈ విధానం ఎంతో ముఖ్యమైనది. ప్రపంచ వ్యాప్తిగా శాస్త్రీయంగా దీనిని పాటిస్తున్నారు. ఈ విధానంలో మొక్క వేర్లను ఒక ట్రేలో వ్రేలాడదీసి వేర్ల చుట్టూ నిరంతర పోషక ద్రావణం ప్రసరణ జరిగేలా చూస్తారు. ఇందులో టైమర్ల వాడకం ఉండదు.
డ్రిప్ విధానం : మొక్కలను జడ పదార్ధం నింపిన బెడ్లలో ఉంది సాధారణ డ్రిప్ విధానం ద్వారా పోషక ద్రవాన్ని మొక్క వేర్లకు అందేవిధంగా చేస్తారు. ఈ విధానం భారీ ఎత్తున సాగు చేయాలనుకునే వారికి ఎంతో అనుకూలం.
గ్రో బ్యాగ్ : ఇటీవల కాలంలో బాగా ప్రవహిర్యంలోకి వచ్చింది. ఇందులో మొక్కలను గ్రోబ్యాగ్స్ లో పాతుకుని వారికీ కావాల్సిన ద్రవాన్ని డ్రిప్ ద్వారా అందిస్తారు. ఈ విధానంలో పరిమిత స్ధలంలో ఇంటి పై కప్పు మీద మొక్కలను పెంచవచ్చును.
రాక్ ఫుల్ విధానం : హార్టికల్చర్ గ్రేడ్ రాక్ ఫుల్ బ్లాక్ లలో పెంచి వారికే పైపుల ద్వారా పోషక ద్వారణాన్ని అందిస్తారు. ఇది ప్రపంచ వ్యాప్తంగా శాస్త్రీయంగా సాగులో హైడ్రోఫోనిక్స్ విధానం. హైడ్రోఫోనిక్స్ సాగు ద్వారా ముఖ్యంగా కూరగాయలు, పండ్లు, పులా సాగును చేయవచ్చు. పండ్ల మొక్కల్లో స్ట్రాబెర్రీ, కూరగాయల్లో టమాటా, మిరప, వంగ, బిట్ రూట్, క్యాబేజి, ఆకుకూరల్లో పాలకూర, తోటకూర, లెట్యూస్, పూలమొక్కల్లో బంతి, గులాబీ, కార్నేషన్, చామంతి, లిల్లీ వంటి వాటితో పాటు పశుగ్రాసాలను కుడు సాగు చేసుకోవచ్చు. సాంప్రదాయ వ్యవసాయంతో పోల్చితే హైడ్రోఫోనిక్స్ సాగుతో ఎన్నో విశేషాలు, లాభాలు ఉన్నపటికీ కొన్న పరిమితులు కూడా ఉన్నాయి. ఖర్చుతో కూడుకున్న వ్యవహారం. సాగు చేసే వారికి దీని గురించి ఎంతో పరిజ్ఙానం, నైపుణ్యం అవసరం, ఈ సాగులో ఎప్పటికప్పుడు వాతావరణ పరిస్ధితులను పర్యవేశాస్తు ఉండాలి. రైతులు సాగులో మూస ధోరణిలో వెళ్లకుండా కొత్త విధానాలు పఠించి మంది దిగుబడి, ఆదాయం పొందవచ్చును.
చివరిసారిగా మార్పు చేయబడిన : 6/3/2020