మీకు తెలుసా మన ధేశంలో బాలబాలికల్లో శాస్త్రీయ ఆలోచనలను పెంపొందించడానికి భారత శాస్త్ర సాంకేతిక విభాగం వివిధ రకాల కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తుంది. అందులో మనందరికి తెలిసింది జవహర్ లాల్ నెహ్రూ విద్యావైజ్ఞానిక ప్రదర్శనలు. ఈ ప్రదర్శనలో పాల్గొనడానికి పాఠశాలలో చదివే విద్యార్థులకు మాత్రమే అవకాశం ఉంది. పాఠశాలలకు వెళ్ళే విద్యార్తులతో బాటు బడి బయట ఉన్న 10 నుండి 17 సంవత్సరాల బాలబాలికలలో సృజనాత్మక పెంపొందించడంతో బాటు వారి చుట్టూ ఉన్న సామాజిక సమస్యలకు వైజ్ఞాన పద్దతిలో పరిష్కారం కనుగొనే సామర్థ్యాన్ని వెలికితీసేది జాతీయ బాలల సైన్స్ కాంగ్రెస్ National Children’s Science Congress.

ఎలా మొదలైందీ?

బాలల సైనస్ కాంగ్రెస్ 1990 పూర్వార్థ్యం లో ప్రయోగాత్మకంగా మధ్య ప్రదేశ్ లోని గ్వాలియర్ లో ప్రారంభమైంది. జాతీయ స్థాయిలో మొదటి సారి 1993లో ఢిల్లీలో జరిగింది. నాటి నుంచి ప్రతియేడాది జిల్లా, రాష్ట్ర, జాతీయ స్థాయిలలో మూడంచెలుగా ఈ సైన్స్ కాంగ్రెస్ నిర్వహణ జరుగుతూ ఉంది. జాతీయ స్థాయి పోటీలు ప్రదర్శనలు ప్రతి డిసెంబర్ 27 నుంచి 31 వరకు నిర్వహిస్తున్నారు. ఇందులోని విజేతలు జనవరి 3 నుంచి 7 వరకు జరిగే సైన్స్ కాంగ్రెస్ Indian Science Congress లో పాల్గొంటారు.

దీని ఉద్దేశం

విద్యార్తులను ఏదో ఒక సామాజిక అంశం గురించి ఆలోచించేట్లు చేయడం, ఇందుకు గల కారాణాలను, పరిష్కారాలను కనుగొనడానికి ప్రోత్సహించడం. దీనికై విశేష పరిశీలనలు, ప్రశ్నా విదానాలు, నమూనాల నిర్మాణం, నమూనాల ఆధారంగా పరిష్రారాలను ఉహించడం, వివిధ ప్రత్యామ్నాయాలను అన్వేషించడం ఫలితాలను రాబట్టడం, కొత్త విషయాలను కనుగొనడం పై ఆసక్తి పెంచడం ప్రధాన ఉద్దేశ్యం.

ఎవరు పాల్గొనవచ్చు?

డిసెంబర్ 31 నాటికి 10 నుండి 14 సంవత్సరాల వయసు (జూనియర్) 14 నుండి 17 సంవత్సరాల వయసు (సీనియర్) బాల శాస్త్రవేత్తలకు (బడికి వెళ్ళేవరు, వెళ్ళనివారు కూడా)  ఈ బాలల సైన్స్ కాంగ్రెస్ కు అర్హులు.

అధ్యాయన అంశాలు – విధానం

ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు ఒక ప్రెధాన అధ్యాసన అంశాన్ని ఈ కాంగ్రెస్ నిర్ధేశిస్తుంది. దీనికి సంబంధించిన ఉప అంశాలపై బాలబాలికలు ఐదుగురు రలిసి జట్టుగా ఒక ప్రాజెక్టును తయారూ చేయాల్సి ఉంటుంది. ఈ సంవత్సరం 20వ జాతీయ సైన్స్ కాంగ్రెస్ నిర్వహించబడుతుంది. ఈ సంవత్సర ప్రధాన అంశం, శక్తి, అన్వేషించు, సక్రమంగీ వినియోగించు, సంరక్షించు.

దీనిలో ఉప అంశాలు:

1. శక్తి వనరులు
2. శక్తి వ్యవస్థలు
3. శక్తి – సమాజం
4. శక్తి – పర్యావరణం
5. శక్తి – నిర్వహణ, సంరక్షణ
6. శక్తి ప్రణాళికలు – నమూనాలు

ఈ అంశాలపై బాలబాలికలను ఉత్సాహపరచవలసిన బాధ్యత ఉపాధ్యాయులది. జిల్లా స్థాయిలో పాల్గొన్న ప్రతి 15 ప్రాజెక్టులలో 1 ప్రాజెక్టు చొప్పున రాష్ట్ర స్థాయికి ఎంపిక చేస్తారు. రాష్ట్ర స్థాయిలో పాల్గొన్న ప్రతి 10కి ఒక ప్రాజెక్టు జాతీయస్థాయికి ఎంపిక చేస్తారు. ఈ సంవత్సరం జాతీయ స్థాయికి అలహాబాద్ వేదిక. జిల్లాస్తాయి అక్టోబర్ లోనూ రాష్ట్ర స్థాయి నవంబర్ లోనూ జరుగుతాయి.

20వ జాతీయ బాలల సైన్స్ కాంగ్రెస్ లో ప్రధానాంశం శక్తి: అన్వేశించు, సంగ్రహించు, సంరక్షించు. దీనిలో 6 ఉప అంశాలు కలవు.

1. శక్తి-వనరులు: ప్రస్తుత అవసరాలకు తగిన శక్తి వనరులు నేటి స్థితి, నిల్వ, సామర్థ్యం, లభ్యతలను అంచనావేయడం.
2. శక్తి-వ్యవస్థలు: శక్తి వనరుల మధ్య సంబంధాలు వనరుల మార్పులపై సమీక్ష, అన్వేషణ, సరఫరా పంపిణీ కొరకు నూతన టెక్నాలజీని రూపొందించడం.
3. శక్తి-సమాజం: మన అవసరాలు రోజువారి పనుల కొరకు నేటి సమాజంలో శక్తి వినియోగం తీరుపౌ దృష్టిపెట్టడం.
4. శక్తి-పర్యావరణం: శక్తి ఉత్పత్తి, రవాణా, సరఫరా వినియోగంలో అవలంభంచే ప్రక్రియల వల్ల పర్యావరణంపై ప్రభావాన్ని పరీక్షించడం, అంచనావేయడం, అధ్యయనం చేయడం.
5. శక్తి నిర్వహణ, సంరక్షణ: ప్రస్తుత శక్తి విని.గ పద్ధతులను సమీక్షించుట, మదింపు చేయుట, శక్తి వృధా అవుతున్న తీరును గుర్తించి ఉపయుక్తంగా వాడటానికి వ్యూహాలను తయారు చేయటం.
6. శక్తి ప్రణాళికసు-నమూనాలు: స్వయం సమృద్ధి రక్షిత శక్తి కొరకు ప్రణాళిక, నేటి స్థితిని భవిష్యత్ అవసరాలను ప్రతిబింబిస్తు నమూనాలను రూపొందించకుని అంచనావేయడం.

ఈ అంశాలపైనే విద్యార్థులు జట్లుగా ఏర్పడి ప్రాజెక్ట్ లు రూపొందించి ప్రదర్శించాల్సి ఉంటుంది. ప్రాజెక్ట్ లు విన్నూత్తంగా, సరళంగా, ఆచరణాత్మకంగా ఉండాలి. నిత్యజీవిత వాస్తవ విషయాన్వేషణ కోసం తమ సమస్యలకు శాస్త్రీయంగా సమాధానాలు, మార్గాలు సూచించగలగాలి. ఈ ప్రాజెక్ట్ ల రూపకల్పనకు విద్యార్థులకు ఉపాధ్యాయులు ప్రోత్సాహంతో పాటు మార్గదర్శకం వహిస్తే విద్యార్థులు నాణ్యమైన ప్రాజెక్టులను పూరొందించగలుగుతారు.

ప్రాజెచ్టు ఎలా ఉండాలంటే...

• సైన్స్ కాంగ్రెస్ ప్రాజెక్టులు కేవలం సర్వేలు కావు లేదా సైన్స్ సూత్రాలను ప్రదర్శించే నమూనాలు కావు. సమస్య పరిష్కార పద్ధతిలో ప్రాజెక్టులు నిర్వహించాలి. ప్రాజెక్టు విధిగా ఆ సంవత్సర ప్రధానాంశానికి లోబడి ఏదేని ఉప అంశానికి చెంది ఉండాలి.
• ప్రాజెక్టు ద్వారా సమస్యకు పరిష్కారాన్ని కనుగొనడంతో నిర్థిష్ట కాలానికి పూర్తి చేయకపోయినప్పటికీ అధ్యాయన పద్ధతి తప్పక శాస్త్రీయంగా డాలి. ప్రాజెక్టు రూపకల్పనలో సమస్య అవగాహన, సృజనాత్మకత, నూతసత్వానికి ప్రాధాన్యతనివ్వాలి.

ప్రాజెక్టు పని సూచనలు

• 5 మంది విద్యార్తులు బృందంగా ప్రాజెక్ట్ నిర్వహించాలి.
• 10 – 17 సం. వయసులోపు వారు ప్రాజెక్టులు నిర్వహించవచ్చు.
• మీ స్థానిక ప్రాంతపు సమస్యను గుర్తించి, ప్రధాన అధ్యయన అంశంతో సబసంబంధాన్ని సరిచూసుకోండి.
• నిర్థిష్టమైన చక్కటి శీర్షిక (టైటిల్)తో, సంబంధిత నిర్ధేశిత భౌగోళిక ప్రాంత పరిధిలో ప్రాజెక్ట్ నిర్వహించాలి.
• పరిశీలనలను చక్కగా తేదీల వారిగా లాగ్ బుక్ లో నమోదు చేయాలి.
• దత్తాంశాలన్నింటిని విశ్లేషించాలి.
• పరిశోధన ఫలితాన్ని వివరించాలి, వ్యాఖ్యానించాలి.
• సమస్యకు పరిష్కారాన్ని సూచించాలి.
• ప్రాజెక్టు కొనసాగింపుకునేలా చేస్తావో చర్యా ప్రణాళికనివ్వాలి.
• ప్రాజెక్టు మొత్తాన్ని రిపోర్టు రూపంలో డాక్యుమెంట్ గా రూపొందించి పోటీలలో సమర్పించాలి.

లిఖిత రూప రిపోర్ట్

• ముఖ పత్రంపై (కవరి పేజీ) ప్రాజెక్ట్ పేరు, టీమ్ లీడర్, సభ్యుల పేర్లు, అడ్రసులు, గైడ్, జిల్లా, రాష్ట్రం పేర్లు ఇంగ్లీష్/హిందీ భాషల్లో మాత్రమే వుండాలి.
• 250 పదాలకు మించని ప్రాజెక్టు సంక్లిప్త రూపం (Abstract)ను ఇంగ్లీష్ టైప్ చేసిగాని లేదా చక్కటి చేతివ్రాతతో గాని వ్యాయవచ్చు.
• ప్రాజెక్ట్ రిపోర్టు జూనియర్ స్థాయి  2500 పదాలు, సీనియర్ స్థాయి 3500 పదాల పరిమితితో ప్రాయవచ్చు.
• ప్రాజెక్ట్ రిపోర్టును మాత్రం, రాజ్యాంగం గుర్తించిన ఏ భాషలోనైనా టైప్ చేసి గానీ లేదా చక్కటి చేతిరాతతోగానీ వ్యావచ్చు.
• ప్రాజెక్ట్ రిపోర్టులో సాధారణంగా ఫారమ్-ఎ, ఉపోధ్ఘాతము, లక్ష్యాలు, ఉద్ధేశాలు, ప్రాజెక్ట్ అవసరం, పరికల్పన, పని ప్రణాళిక, ప్రాజెక్టు పద్ధతి, పరిశీలనలు, దత్తాంశ విశ్లేషణ, ఫలితాలు, నిర్ణయాలు, ముగింపులు ఉండాలి.
• సమస్యకు పరిష్కారం, భవిష్య ప్రణాళిక, ప్రాజెక్టు పద్ధతి, పరిశీలనలు, దత్తాంశ విశ్లేషణ, ఫలితాలు, నిర్ణయాలు, ముగింపులు ఉండాలి.
• సమస్యకు పరిష్కారం, భవిషప్రణాళిక, కృతజ్ఞతలు తెలుపాలి.
• అనుబంధం (అవసరమైతే) పేర్కొనాలి.

ప్రాజెక్టులను వ్యక్తీకరించుట: మౌఖిక రూప రిపోర్టు

• మౌఖిక వ్యక్తీకరమకు 8 ని. సమయం ఇవ్వబడుతుంది.
• అనంతరం 2 ని. ప్రాజెక్ట్ పై ప్రస్నలు కార్యక్రమం ఉంటుంది.
• గరిష్టంగా 4 చార్టులు లేక పోస్టర్లు (55 సెం.మీ x 70 సెం.మీ) ఉపయోగించుకోవచ్చు.
• ఓవర్ హెడ్ ప్రొజెక్టర్, ఎల్.సి.డి ప్రాజెక్టర్లను ఉపయోగించుకోవచ్చు.
• ప్రాజెక్ట్ మౌఖిక ప్రదర్సనలో సమాచార/ సంభాషణ నైపుణ్యాలు ముఖ్య భూమికను చూపుతాయి.
• ప్రాజెక్టు లీడరు ప్రాజెక్ట్ లోని అంశాలను స్పష్టంగా, మంచి ఉచ్చారణతో వివరించాల్సి ఉంటుంది.
• జట్టులోని ఇతర గ్రూపు సభ్యులు కూడా అధ్యయన అంశంపై స్పష్టమైన అవగాహనను కల్గిఉండాలి.

నమూనా ప్రాజెక్టులు

నేటి ఆధునిక ప్రపంచంలో శక్తి వినియోగం లేకుండా మనుగడ సాగించలేము. ప్రపంచ జనాభా రోడురోజుకి పెరుగుతోంది. ఈ కారణంగా శక్తి, ఇంధన ఉత్పత్తి రోజుకు పెంచుకుపోవాల్సి ఉంది.

శక్తి వనరులు: శక్తి వనరులను రెండు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు.

1. సహజ ఇంధన వనరులు
2. సాంర్పదాయేతర ఇంధన వనరులు

సహజ ధన వనరులు సాంప్రదాయేత్తర వనరులు ఎన్నటికీ తరిగిపోవు. అవి సాప్రదాయేత్తర వనరులు ఎన్నటికి తరిగిపోవు. అవి పునరుత్పత్తి అవుతాయి. సాంప్రదాయేత్తర ఇంధన వనరులుకు, ఉదాహరణ సౌరశక్తి. పవన, గాలి శక్తి, సముద్ర అలల శక్తి బయోమాస్ వనరులైన నాచురల్ గ్యాస్, క్రూడాయిల్, బొగ్గు, యూరేనియంలు వినియోగించే కొద్దీ తరిగిపోతాయి. తిరిగి వీటిని పొందలేము.

మానవజీవితంలో సహజ ఇంధన వనరులు మనకు కావలసిన శక్తిని వివిధ రూపాలలో అందిస్తున్నారు. ముఖ్యంగా మనదేసంలో సహజ వనరులైన బొగ్గు, నీరు, ఉపయోగంతోనే మనకు కావలసిన విద్యుదుత్పాదన చేస్తున్నాము.

సహజ వనరులైన బొగ్గు, క్రూడాయిల్, సహజ వాయువును రోజు రోజుకు మనకు కావల్సిన శక్తి  వనరులుగా మార్చుకుని వినియోగించుకుంటున్నాం.

ప్రస్తుతం వినియోగిస్తున్న స్థాయిలో ఇకముందు కూడా ఫాజిల్ ఫ్యూయెల్ (శిలాజ ఇంధన వనరులు) వినియోగిస్తే ఉన్న బొగ్గు నిల్వలు సుమారు 100 సంవత్సరాలు, ఆయిల్ నిల్వలు సుమారు 60 సంవత్సరాల వరకు మాత్రమే సరిపోతాయి. కావున భవిష్యత్తు తరాలకు సహజ ఇంధన వనరులు అందుబాటులో ఉండాలంటే మనందరము ఇంధన వినియోగం – పొదుపు వినియోగంపై జాగ్రత్త వహించాలి. దీనికి మార్గం సరిగ్గా ఇంధన సామర్థ్యాన్ని ఉపయోగించడం.

ఇంధన సామర్థ్యం : ఎనర్జీ ఎఫిషియెన్సీ అంటే విద్యూత్ ను ఉపయోగించుకుని పనిచేయు పరికరాలైన లైట్లు, ఫ్యాన్లు, ఎయిర్ కండిషనర్లు మెదలగు వాటిని వినియోగించకపోవటం కాదు, వాటిని వినియోగించుకుంటూ శక్తిని ఇంధనాన్ని ఆదా చేయటం.

ఈ క్రింది టేబుల్ ను గమనించండి

దిని సహాయంతో పాఠశాలలో, ఇంటిలో, కార్యాలయాలలో, పరిశ్రమలలో మొదలగు చోట్ల విద్యుత్ ను ఏ విధంగా వినియోగిస్తున్నారో లెక్కించండి. వారికి సూచనలు ఇవ్వండి. ఉదాహరణకు సాధారణ బల్బులు ఉంపయోగించినప్పుడు వచ్చిన యూనిట్స్ లను CFL బల్బులు ఉపయోగించినప్పుడు వచ్చిన Units లను తెలిపి విద్యుత్ ఆదాను ఖర్చును వివరించి మరల గణించండి, పోల్చండి.

ఆధారం: వి. గురునాథ రావు