సంగీతం
నేను దేవుడి స్వరం ఎప్పుడూ విన్లేదు. కాని సతాను గొంతు విన్నాను. నేను ఎప్పుడైనా కమ్మని సంగీతం వింటున్నప్పుడు అది వచ్చి నా చెవులో మెల్లగా ఇలా అంటుంది - “ఆ! ఇదేం గొప్ప! స్వరాల మెట్లు ఎక్కడం, దిగడం అంతేగా?”
మరో అవకాశం
అప్పుడప్పుడు నేను నా ఊహాలోకాల్లోకి పారిపోతాను. ఆ లోకంలో అధునాతన నాగరిక జాతులు విశ్వమంతా ఎన్నో తారామండలాలలో నివాసాలు ఏర్పరచుకుని జీవిస్తూ ఉంటాయి. వాళ్లందరినీ కలుపుని ఓ విశైక్య రాజ్య సమితి ఉంటుంది. ఈ సమితి వాళ్లు పాలపుంతకి అంచున ఫలానా సౌరమండలంలో ఓ గ్రహమైన భూమి నుండి ఏదో వింత పదార్థం వెలువడడం గమనిస్తారు. విషయం ఏంటో కనుక్కు రమ్మని సమితి వాళ్లు ఓ ప్రత్యేక బృందాన్ని భూమికి పంపిస్తారు. ఈ ప్రత్యేక బృందం భూమికి వచ్చి భూలోక వాసుల లాగే వేషం వేసుకుని, వ్యవహారమంతా గమనించి విశ్వసనీతికి ఓ నివేదిక పంపిస్తారు.
భూమ్మీద జరిగే యుద్దాలు, మనుషులు పడే బాధలు, అణుబాంబులు, హైడ్రోజన్ బాంబులు మొదలైన మారణాయిధాలు వగైరాలు అన్నీ చూసి చక చక నివేదిక తయారు చేస్తారు. ఈ మనుషులతో ఇక లాభం లేదని, మరి మారరని, వీళ్లు భూమిని సర్వనాశనం చేసే లోగా వీళ్లనే శుభ్రంగా తుడిచి పెట్టేయడమే శ్రేష్టమైన పని అని ఆ నివేదికలో విన్నవించుకున్నారు. కాని చివర్లో ఆ ప్రత్యేక బృందం ఇక్కడ మూటాముల్లె సర్దుకుని వాళ్ల ఇంటికి వెళ్లిపోయే ముందు ఎవరో వచ్చి, 'ఆ పక్కనే మంచి సంగీత కచ్చేరి జరుగుతోంది వెళ్లి ఓ మారు చూసిపోరాదూ?' అని సలహా ఇస్తారు. అలాగే వెళ్లి ఆ సంగీతం విన్న గ్రహాంతర బృందం 'పోనీ వీళ్లకి మరో అవకాశం ఇద్దాంలే!' అనుకుని జూం అని వాళ్ల ఊరెళ్లిపోతారు.
చిన్నతనంలోనే ఆరంభించడం
చిన్న వయసులో మొదలెట్టక పోతే సంగీతం రాదు. ఇలా అని ఓ మహావాక్యం చాల ప్రాచుర్యంలో ఉంది. ఇది . కేవలం ఓ సంగీత ఛాందసత్వం. అయితే ఆ మాట నిజం కాదు, కాదని గట్టి సాక్ష్యాలతో నిరూపించగలను.
ఈ విషయం మీద ఎవరైనా క్షుణ్ణంగా పరిశోధించి అసలు నిజం ఏమిటో తెలిస్తే బావుంటుంది. వీలుంటే అసలు నాకే అలాంటి పనేదో చేపట్టాలని ఉంటుంది. కాని నాకున్న ఇతర బాధ్యతల దృష్ట్యా అది అసంభవం. కాని నేను సరదాగా, అప్పుడప్పుడు చేసిన విచారణల ఫలితంగా ఆ నమ్మకం కేవలం ఓ నమ్మకం మాత్రమేనని, అదో మూఢనమ్మకమని, తప్పుడు నమ్మకమని తేలింది. ఈ మధ్య మా కాలనీలోనే ఉండే ఒకావిడ పరిచయం అయ్యింది. ఈవిడ సంగీత విద్వాంసురాలు. ఒక పేరుమోసిన సంగీత కంపెనీకి మేనేజరు కూడా. ఆవిడ తన కథ చెప్పింది. ఇరవయ్యొక్క ఏళ్ల వయసులో గొప్ప పేరున్న 'యేల్ విశ్వవిద్యాలయంలో పియానో నేర్చుకుందట. డీగ్రీ పూర్తి కావడానికి మరో వాద్యం కూడా నేర్చుకోవాలంటే వయోలా కూడా నేర్చుకుందట. చదువు పూర్తయ్యేసరికే 'న్యూ హావెన్ సింఫనీ'కి వాయించేటంతగా ఎదిగిపోయింది. ఆమెకి తెలిసిన ఎంతో మంది విద్వాంసులు ఇరవై ఏళ్లు వచ్చిందాక సంగీతం మొదలెట్టని వాళ్లు, ఇప్పుడు బాగా పై స్థాయిలో ఉన్న వాళ్లు ఉన్నారని చెప్పింది. అబద్ధం చెప్పాల్సిన అవసర ఆవిడకి ఉందనుకోను.
ఒక వయసులో ఒక స్థాయిలో సంగీతం తెలిసినప్పుడు, అదే వయసులో సంగీతం నేర్చుకోవడం ఎందుకు సాధ్యం కాదో నాకు అర్థం కాదు. అది సాధ్యం కాదని వాదించడం కేవలం వితండ వాదం అనిపిస్తుంది. ఎవరైనా సరే ఉన్నత స్థాయిలో ఒక వాయిద్యాన్ని వాయిస్తున్నారంటే అదే సమయంలో ఆ వాయిద్యాన్ని అభ్యసిస్తూ కూడా ఉన్నారన్నమాట. ఆ దశలో వాళ్ళ నైపుణ్యానికి ఇంకా ఇంకా పదును పెట్టుకుంటూ ఉన్నారన్నమాట. ఆ వయసులో కూడా నేర్చుకుంటున్నారన్నమాట.
నా వ్యక్తిగత విషయమే తీసుకుంటే నాకు ‘సెల్లో' అంటే ప్రాణం. కొంచెం మనసు పెట్టి, సమయం వెచ్చించి అభ్యసిస్తే ఆ వాయిద్యం బాగా వస్తుందని నా నమ్మకం. నాకు నలభై ఏళ్లప్పుడు సెల్లో నేర్చుకోవడం మొదలెట్టాను. ఓ రెండేళ్లు కృషి చేసి తరువాత ఎనిమిదేళ్లు మానే సేను. మళ్లీ యాభై ఏళ్లప్పుడు ఇంచు మించు మొదట్నుంచీ మొదలెట్టాను. ఇంకా విద్వాంసుడు అనిపించుకోవడానికి చాలా దూరం ఉంది గానీ ఓ మోస్తరు నైపుణ్యం సంపాదించాను..
సంగీత అభ్యాసంలో నా గత అనుభవం బట్టి చూస్తే ఎంత కష్టపడితే అంత బాగా నేర్చుకోవచ్చు అనిపించింది. బాగా అంటే మంచి మంచి కీర్తనలు వినసొంపుగా వాయించొచ్చు అనిపించింది. కాని వారానికి ఎనభై గంటలు నా ఉద్యోగానికే సరిపోతుంది. ఇక అభ్యాసానికి తీరికేదీ?
చిన్నతనంలో ఆరంభించకపోతే అసలు ఆరంభించకపోవడమే మేలు అన్న నమ్మకం దానినదే నిజం చేసుకుంటూ వస్తుంది కాబోలు. ఈ రోజుల్లో సంగీత రంగంలో కృషి చేస్తున్న యువతని చూస్తుంటే క్రీడారంగానికి ఈ రంగానికి చాలా పోలికలు కనిపిస్తాయి. రెండిట్లోను కాలేజీలు ఉంటాయి. మంచి అభ్యర్థులని ఎంపిక చేసి తీసుకుంటారు. అలా కాలేజీలోకి ప్రవేశించలేని వారు “అంతెత్తుకు మనం వెళ్లేదెప్పుడులే!" అని నిస్పృహతో ఉంటారు. ఇక్కడే మనం జాగ్రత్తగా ఉండాలి. ముందుగా మొదలెడితే పై పైకి వెళ్తారు అన్నది ఒక అనాధారిత సిద్ధాంతం మాత్రమే. కృషి కొంచెం భిన్న మార్గంలో జరిపిస్తే ఆలస్యంగా మొదలెట్టిన వాళ్లు కూడా మిగతా వాళ్ల లాగే పై పైకి వెళ్లొచ్చు అని తేలిపోతుంది.
అభ్యాసం
అసలు ముందు ఈ మాటని రద్దు చేసేయాలి. ఓ సారి ఒకతను తన కూతురు గురించి ఇలా ఫిర్యాదు చేశాడు - "మా అమ్మాయి వయలిన్ వాయిస్తుంది గాని గట్టిగా అభ్యాసం చెయ్యమంటే చెయ్యదండీ!” అభ్యాసం అన్న మాట ఎందుకు వస్తుంది? ఊరికే వాయిస్తే సరిపోదా?
వృత్తిరీత్యా విద్వాంసుడైన వాడి విషయంలో అయితే 'అభ్యాసానికి', 'వాయించడానికి మధ్య బేధం ఉంది. 'వాయించడం' అంటే కచేరిలో వాయించడం. 'అభ్యాసం' అంటే కచేరికి వాయించే స్థాయి చేరుకోవడానికి సన్నాహం. కాని ఈ విబేధం సంగీతం సరదాగా నేర్చుకునే వారికి వర్తించదు. నాకు తీరికి దొరికితే నా సెల్లో తీసుకుని వాయించడం మొదలెడాశాను. 'అసలు' వాయించడానికి అది సన్నాహం కాదు. కొన్ని సార్లు ఏకాంతంగా వాయిస్తాను. మరి కొన్ని సార్లు బృందంతో పాటు వాయిస్తాను. కొన్ని సార్లు కొత్త కీర్తనలు వాయించి చూస్తాను. కొన్ని సార్లు పాత సంగీతానికి మార్పులు చేర్పులు చేసి కొత్త పంథాలు తొక్కుతాను. వీటన్నిటిలోను నేను కేవలం సెల్లో వాయిస్తున్నానంతే.
నా మొట్టమొదటి సంగీత గురువు చేసిన మంచి పని ఏంటంటే కష్టమైనా ఆదిలోనే ఉన్నత స్థాయి కీర్తనలతో మొదలెట్టారు. వాటిని వాయించడంలో నేను పడే తిప్పలకి నాకే నవ్వొచ్చేది. కాని వాటిలో కొన్ని భాగాలు సులభంగానే వాయించగలిగేవాణ్ణి. దాంతో చాలా ఉత్సాహం కలిగేది. వీటన్నిటిలోను నేను సెల్లో వాయిస్తున్నానంతే. అది అభ్యాసం కాదు.
అభ్యాసం ఎంత యాతనో, చిన్నతనంలో మొదలెట్టాలన్నది ఎంత అబద్దమో ఆలోచిస్తుంటే నా మేనగోడలి విషయమే గుర్తొస్తుంది. ఆ అమ్మాయి తొమ్మిది ఏళ్లప్పుడు పియానో వాయించడం నేర్చుకోవడం మొదలెట్టింది. మా చెల్లెలు టీచరుని పెట్టించి పాఠాలు చెప్పించేది. కాని అభ్యసించమని ఎప్పుడూ ఒత్తిడి చేసేది కాదు. ఆ అమ్మాయి రోజుకి సగటున అరగంట వాయించేదేమో. కొన్ని సార్లు అదీ లేదు. క్లాసుకి క్లాసుకి మధ్య బొత్తిగా వాద్యం ముట్టుకోనట్టయితే నేర్చుకోవడం దండుగ, ఇష్టం లేకపోతే నేర్చుకోవద్దులే అని మాత్రం మా చెల్లి అప్పుడప్పుడు అంటుండేది. ఇక హైస్కూలు వచ్చాక నా మేనగోడలు పూర్తిగా నేర్చుకోవడం నిలిపేసింది. స్కూల్లో వేరే ఎన్నో కార్యకలాపాలతో ఇక సంగీతానికి తీరిక లేకపోయింది. ఆ తరువాత అడపాదపా వాయించేది. అదీ రోజూ కాదు. వాయించినా పట్టున ముప్పావుగంట కూడా ఉండదు. తరువాత కాలేజికి వెళ్లినప్పుడు పియానో తనతో బాటు తీసు కెళ్లడానికి వీలు లేకపోయింది. కనుక రెండేళ్ల పాటు సంగీత సాధన కట్టు. ఆ తరువాత ఎలాగో ఓ ఎలక్ట్రిక్ పియానో తెచ్చుకుని గదిలో పెట్టుకుంది. మొత్తం మీద ఇన్నేళ్ల తన సంగీత పరిచయంలో సగటున రోజుకి అరగంట కూడా అభ్యసించిందని అనుకోను. కాని వాయించిన ఆ కాసేపైనా తనకి సంగీతం అంటే ఇష్టం కనుక వాయించేది. వాయించిన ఆ కాసేపూ పూర్తి ఏకాగ్రతతో వాయించేది. కాలేజీ పూర్తిచేసి సాన్ ఫ్రాన్సిస్కోకి వెళ్లిపోయింది. కొన్నేళ్లుగా అక్కడే ఉంటోంది.
క్రిందటి ఏడు ఏదో పండక్కి మా చెల్లెలి ఇంటికి వెళ్లాను. అదే సమయంలో నా మేనగోడలు కూడా అక్కడికి వచ్చింది. అప్పుడే తన గదిలో పియానో వాయించడం విన్నాను. బ్రాహ్మ, దబుస్సీ వంటి పెద్ద పెద్ద వాగ్గేయకారుల సంగీతాన్ని సునాయాసంగా, శ్రావ్యంగా వాయించింది. అంత తక్కువ 'అభ్యాసం'తో అంత బాగా వాయించడం చూసి ఆశ్చర్యం వేసింది. ఈ మధ్యనే తన పియానో తెప్పించుకుని ఇంట్లోనే రోజూ రెండు మూడు గంటలు వాయిస్తోందట. ఇటీవల కాలంలో బేలా బారక్ రాసిన 'మూడవ పియానో కంసర్టో వాయిస్తోందట. నేను విన్లేదు గాని ఏదో ఆషామాషిగా వాయిస్తోందని మాత్రం అనుకోను. ఎందుకంటే తను వాయిస్తున్నది విద్వాంసుల బృందంతో, ఆషామాషీగా వాయిస్తే విద్వాంసులు హర్షించరు!
నా మేనగోడలి గురించి ఎవరితోనైనా చెబితే "ఆ! నెత్తిన కూర్చుని అభ్యాసం చేయించకపోతే అంత ఎత్తుకి వెళ్లలేరు,” అని వాదిస్తారు. కావచ్చు. కాని నెత్తిన కూర్చుని అభ్యాసం చేయించిన పిల్లలు కూడా అంత ఎత్తుకి వెళ్లలేకపోవచ్చు. చాలా మంది సంగీతం టీచర్లకి తెలిసిన విషయం ఏమిటంటే బలవంతం మీద సంగీతం నేర్చుకున్న పిల్లలు, సంగీతంలో ఎంతో కొంత ప్రావీణ్యం సంపాదించినా, అందులో సంతోషంగా పాల్గొనరు. నా స్నేహితుల్లో చాలా మంది సంగీత కళాకారులు ఉన్నారు. వాళ్లలో చాలా మంది నాతో “ఒరేయ్! సంగీతం మీద నీకున్న ప్రేమ నాకు ఉండి ఉంటే బావుణు,” అని వాపోవడం నాకు తెలుసు. జపాన్ లో పేరుమోసిన సుజూకీ దగ్గర సంగీతం నేర్చుకున్న వారిలో కూడా అదే కనిపిస్తుంది. విద్వాంసులుగా, సంగీత దర్శకులుగా అలా సంగీతాన్ని వృత్తిగా స్వీకరించిన వాళ్లు తప్ప, రెండు మూడేళ్ల వయసు నుండి దగ్గర వయొలిన్ నేర్చుకున్న పిల్లల్లో ఇంచు మించు అందరూ పద్నాల్గు ఏళ్ల కల్లా పూర్తిగా సంగీతాన్ని వొదిలేసిన వాళ్లే. సంగీతాన్ని ఒక వృత్తిగా కాక కేవలం కళాభిరుచి కోసం నేర్చుకునే వాళ్లు చాలా తక్కువ. ఇలా ఎందుకు జరుగుతుంది?
సుజూకీ
జాపానుకి చెందిన డా. షినిచీ సుజూకీ గురించి మెట్టమొదటిసారి ‘న్యూ యార్క్ టైమ్స్' పత్రికలో కొన్నేళ్ల క్రితం చదివాను. సుజూకీకి మొట్టమొదట అసలా ఆలోచన ఎలా వచ్చిందో ఆ వ్యాసంలో ఉంది. జాపనీస్ వంటి కష్టమైన భాషని నేర్చుకోగల తెలివి తేటలు, బుద్ధి కుశలత జాపనీస్ పిల్లలకి ఉన్నాయంటే, అదే పద్దతిలో వాళ్లు సులభంగా వయొలిన్ (సుజూకీ ఇందులో విద్వాంసుడు) వాయించడం నేర్చుకోగలరు కదా అని ఆయనకి ఒక రోజు ఆలోచన వచ్చిందట. ఆయన జీవితంలో సంగీతం ఎంతో నిండుదనాన్ని, ఆనందాన్ని తీసుకువచ్చింది కనుక, అలాగే అందరి పిల్లల జీవితాలని సంగీతం ఎంతో ప్రభావితం చేస్తుంది అన్న నమ్మకంతో చిన్న పిల్లలు మాతృభాష నేర్చుకునే పద్ధతిని అనుకరిస్తూ వయొలిన్ నేర్చుకోవడానికి ఓ కొత్త పద్దతి కనిపెట్టాడు. పిల్లలు తమకై తాము మాట్లాడే ముందు పెద్దల సంభాషణలని బాగా వినడం జరుగుతుంది. అలాగే పిల్లలకి రాయడం, చదవడం రాక ముందే బాగా మాట్లాడడం వస్తుంది. అంతే కాకుండా పిల్లలు తమ చుట్టూ ఉన్న పెద్దలు ఏం చేస్తున్నారో అదే చెయ్యాలని తాపత్రయ పడతారు. ఇలాంటి మౌలిక సత్యాల ఆధారంగా ఆయన తన విధానాన్ని రూపొందించాడు. ఈ పద్ధతిలో పిల్లలకి వయొలిన్ నేర్పాలంటే, వాళ్ళకి పసికందులుగా ఉన్నప్పట్నుంచి ఇంట్లో రోజూ వయొలిన్ సంగీతం వినిపించాలి. వయొలిన్ మీద గొప్ప విద్వాంసులు వాయించిన చిన్న చిన్న గీతాలు రోజూ ఒకటికి రెండు సార్లు వినిపించాలి. ఆ గీతాలని పిల్లలు పెద్దయ్యాక పరిచయం మీద సులభంగా వాయించగల్గుతారు. (ఆ రేసి నెలల పాపాయిలు కూడా చిన్న చిన్న బాణీలు గుర్తుపట్టగలరని, వాటిని మళ్లీ ప్లే చేస్తే సంతోషంగా స్పందిస్తారని తరువాత జరిగిన పరిశోధనల్లో తేలింది.)
పిల్లవాడికి 3 ఏళ్లవయసులో వాడి తల్లి దండ్రుల్లో ఒకరు (ఎక్కువగా తల్లే) ఓ సుజూకీ టీచరు దగ్గర సంగీతం మొదలెడుతుంది. ఆ క్లాసులకి తన బిడ్డని కూడా కూడా తీసుకెళుతుంది. టీచరు ఇంట్లో టీచరు ఆ తల్లికి వయొలిన్ ఎలా పట్టుకోవాలి, ఎలా మీటాలి దగ్గర్నుండి చెప్పుకు వస్తాడు. కొంచెం పరిచయం కలిగాక పిల్లవాడు ఇంట్లో విన్న గీతాలలో ఒక దాన్ని తల్లి వాయిస్తుంది. అవి ప్రాధమిక అభ్యాసాలే కనుక తల్లి త్వరగా నేర్చుకుంటుంది. క్లాసు అయిపోయాక అదే పాఠాన్ని తల్లిని అభ్యసించమంటాడు టీచరు. మళ్లీ తదుపరి క్లాసులో కొత్త పాఠం మొదలవుతుంది. ఇలా కొంత కాలం సాగుతుంది. ప్రతీ క్లాసుకి బిడ్డ కూడా తల్లితో బాటు వెళ్తుంది. ఇలా కొన్ని క్లాసుల తరువాత పిల్లవాడికి సహజంగా ఆసక్తి ఉందో లేదో చూస్తాడు టీచరు. ఆసక్తి లేకుండా పిల్లలకి బలవంతం చేసి నేర్పించడం సుజూకీ పద్ధతిలో నిషిద్ధం. ఆసక్తి ఉన్నట్టు అనిపిస్తే టీచరు ఓ రోజు ఓ బుల్లి పిల్లల వయొలెన్ బయటికి తీసి బిడ్డ చేతికిచ్చి “నీక్కూడా వాయించాలనుందా?” అని అడుగుతాడు. “లేకేం?” ఉత్సాహంగా అందుకుంటాడు పిల్లవాడు. అలా మొదలవుతుంది చదువు. అలా ఆ తల్లీకొడుకులు లేదా తల్లీ కూతుళ్లు రోజూ ఇంటి దగ్గర కూడా తమకి తెలిసిన గీతాలని అభ్యసిస్తూ వస్తారు. కొంత కాలం తరువాత తల్లి క్లాసులకి వెళ్లినా తానుగా వాయించడం మానేయచ్చు. ఊరికే వచ్చి పిల్లవాడి పక్కన కూర్చుంటే చాలు. కొంత కాలం పోయాక పిల్లవాడు ఒంటరిగా వెళ్లడం మొదలెడతాడు. క్రమేపీ తానొక్కడే కాక తక్కిన పిల్లలతో కలిసి బృంద సంగీతంలో పాల్గొంటాడు. తాను చిన్నప్పట్నుంచీ వింటున్న గీతాలే వాళ్లకీ తెలుసని తెలుసుకుని మురిసిపోతాడు.
ఈ పద్దతిలో పిల్లలకి పుస్తకం చూడకుండా గీతం వాయించడం బాగా వచ్చిన తరువాతే మెల్లగా పుస్తకం చూసి స్వరసాహిత్యం చదవనిస్తారు. ఈ సూత్రానికి, పిల్లలకి చదువు చెప్పేవిషయంలో నేను ఇంత వరకు నేను విన్నదానికి మధ్య పూర్తిగా సరిపోతోంది.
మరో విషయం ఏమిటంటే కొంత ప్రవేశం వచ్చాక పిల్లల్ని వాళ్ల వయొలిన్లతో చిన్న చిన్న ప్రయోగాలు చేయనిస్తారు. 'ఏనుగ ఘీంకరించినట్టు,” 'ఎలుక కిచ కిచలాడినట్టు" మొదలైన తమాషా చప్పుళ్ళు చేసుకోనిస్తారట. ఇలాంటి పద్ధతులతో శిక్షణ నివ్వబడ్డ నాలుగు, ఐదు, ఆరేళ్ల పిల్లలు వందలాది మంది కలిసి ఊరారా తిరిగి వీవాల్టీ, హండెల్, బాక్ వంటి ప్రముఖ వాగ్గేయకారుల కృతులు వాయిస్తూ ప్రదర్శనలిస్తున్నారట.
కొన్నేళ్ల తరువాత ఆ పిల్లల బృందం అమెరికా దేశాన్ని పర్యటిస్తూ మా దగ్గర్లో ఉన్న 'న్యూ ఇంగ్లండ్ కన్సర్వేటరీ'లో కచేరీ ఇస్తున్నారని తెలిసింది. వాళ్ల ప్రదర్శన చూద్దామని వెళ్లాను. నా లాగే కొన్ని వందల మంది సంగీతం టీచర్లు కూడా వచ్చారు ఆ అద్భుతం చూద్దామని. ఓ ఇరవై మంది పిల్లలు వేదిక మీదకి వచ్చారు. ముద్దుగా, ఉత్సాహంగా, ఆరోగ్యంగా ఉన్నారు పిల్లలంతా. చూడబోతే ఐదారు ఏళ్ల పిల్లల్లా ఉన్నారు. కాని మరో రెండేళ్లు ఎక్కువే ఉంటాయని తరువాత తెలిసింది. డా. సుజూకీ, అతని అసి స్టెంటు ఇద్దరూ కలిసి పిల్లల వయొలిన్లు అన్నీ శృతి చూశారు. అందరం ఉత్కంఠత ఎదురుచూడసాగాం. ఇంతకీ ఏం వాయిస్తారో? వీవాల్టీ, హండెల్, బాక్ - వీళ్ల కృతుల్లో కొంచెం నెమ్మదైనవి, సులభమైనవి ఏవైనా వాయిస్తారేమో? సుజూకీ కనుసన్న చెయ్యగానే అందుకున్నారు పిల్లలు. ఏదో సులభమైన ఆషామాషీ కృతి కాదు. పోయి పోయి 'బాక్ డబుల్ కన్సర్టో' ఎంచుకున్నారు. లయబద్ధమై, సుశ్రావ్యమై, అవర్ణనీయమైన ఆ సంగీతం కోటి నీటి బిందువులు ఒక్క రూపమై మహా కెరటమై కడలి హృదిలోనుండి పెల్లుబికినట్టు సువిశాల స్వరఝరిగా ముందుకి దూకి శ్రోతలని ముంచెత్తింది. అలా నోరు వెళ్ల బెట్టి చూస్తూ ఉండిపోయాను. ఒళ్లు గగుర్పొడిచే అనుభూతి. ఆ తరుణంలో ఆ పిల్లలంతా వేదిక మీద నుండి మెల్లగా గాల్లోకి లేచి అలా తేలియాడినా ఆశ్చర్యపోలేనంత మైకం కమ్మేసింది. నేను సంభవం అని భావించిన దాని సరిహద్దుల్ని పటాపంచలు చేసిందా ఘటన.
తరువాత డా|| సుజూకీకి శ్రోతలకి మధ్య ప్రశ్నోత్తరాలు జరిగాయి. అప్పుడు వివరించాడు డా|| సుజూకీ (తన అసి స్టెంటు సంభాషణల్ని తర్జుమా చేశాడు). ఇక్కడ ప్రదర్శన లిచ్చిన పిల్లల్లో రెండే విషయాల్లో భిన్నత్వం ఉందట. వీళ్ల తల్లిదండ్రులు వీళ్ల అమెరికా పర్యటనకి కావలసిన ఖర్చుని భరించగల స్తోమత గల వారు. వాళ్ల తల్లులు కూడా వాళ్లతో రాగలిగారు. ఇంతే లక్షణంగా వాయించగల పిల్లలు ఇంకా వందలు, వేల కొద్దీ జపానులో ఉన్నారని ధీమాగా చాటాడు ఆ సంగీత గురువు.
అమెరికాలో సుజూకీ పద్ధతి అమలు జరుగుతున్న తీరు గురించి మాట్లాడబోయే ముందు మీకు నేనో విషయం మనవి చేసుకోవాలి. జపానులో సుజూకీ పద్ధతి గురించి నేను సేకరించిన సమాచారం ముఖ్యంగా ఆ పత్రికా వ్యాసం నుండి, తరువాత ఒకరిద్దరితో జరిపిన సంభాషణల నుండి తెలుసుకున్న విషయం. ఈ కాస్త సమాచారాన్ని ఆధారంగా చేసుకుని సుజూకీ పద్దతిని గురించి నేను ఏర్పరచుకున్న భావాలు పూర్తిగా సరికావేమో. మరి జపానులో మొదట్లో సుజూకీ క్లాసులు ఎలా నిర్వహించేవారో, ఇప్పుడు ఎలా నిర్వహిస్తున్నారో - ఇవన్నీ నాకు తెలీవు. కాని ఒక్కటి మాత్రం చెప్పగలను. ప్రస్తుతం అమెరికాలో సుజూకీ బోధన పేరుతో జరుగున్న తంతుకి, నేను ఇంతకు ముందు వివరించిన సిద్ధాంతాలకి మధ్య చాలా తేడా ఉంది. పిల్లలు భాష నేర్చుకునే తీరులో సంగీత బోధన జరగాలి అన్నది సుజూకీ పద్దతి. కాని ప్రస్తుతం అమెరికాలో అమలులో ఉన్నది ఇది కాదు. మామూలుగా స్కూలులో కనిపించే వ్యవహారమే ఇప్పుడు సుజూకీ పద్ధతి కింద అమెరికా చలామణి అవుతోంది. నేర్చుకోవలసిన పాఠ్యాంశాన్ని చిన్న చిన్న అంశాలుగా విభజిస్తారు. క్రింది పాఠంలో ఆరితేరితే గాని పై పాఠాన్ని ముట్టుకోవడానికి లేదు. తప్పు జరిగితే టీచరుగాని, తల్లిదండ్రులు గాని వెంటనే సరిదిద్దుతారు. గట్టిగా 'అభ్యసించ'మని పిల్లలని బాగా ఒత్తిడి చేస్తారు. పిల్లలు వాళ్ల వాయిద్యాలతో సరదాగా చిన్న చిన్న ప్రయోగాలు చేసుకోవచ్చని, కొత్త కొత్త బాణీలు కట్టుకోవచ్చని ఎలాంటి ప్రోత్సాహం ఉండదు.
అమెరికన్ సంస్కృతికి, జపాను సంస్కృతికి మధ్య గల మౌలిక మైన తేడాలే ఈ పరిణామానికి కారణమేమో. జాపానులో తల్లులు తమ పిల్లలతో మరింత ఎక్కువ సేపు సరదాగా, ఆప్యాయంగా కాలక్షేపం చేస్తారు. టీచరు రోజుకి ఇన్ని గంటలు, ఇన్నేళ్ల పాటు ఇంట్లో పిల్లలకి సంగీతం వినిపించాలి అంటే ఆ దేశపు తల్లిదండ్రులు అలాగే క్రమం తప్పకుండా చేస్తారు. అమెరిను కుటుంబాల్లో అది సాధ్యం కాదు. కనుక అమెరికా పద్ధతులకి అనుగుణంగా సుజూకీ తన విధానాన్ని సవరించుకోవలసి వచ్చి ఉంటుంది.
అదే విధంగా సుజూకీ వ్యవస్థలో టీచర్లంతా సమానమైన నైపుణ్యం గల వారు అనుకుంటే తప్పు. కొందరిలో సహజమైన సృజనాత్మకత ఉంటుంది. అవసరమైనప్పుడు సూత్రాల్లో వీలుగా సడలింపులు చేసుకుని పాఠం నేర్పించగల
నేర్పు ఉంటుంది. అయినా సడలింపు లేని, కఠినమైన అమెరికన్ సుజూకీ వ్యవస్థ నుండి ఇప్పటికే ఎంతో మంది సుజూకీ టీచర్లు వేరుపడి వెళ్లిపోయారు. అధికార పక్షం నుండి వెలువడే కఠోరమైన నియమావళి నుండి తప్పించుకుని వాళ్ల స్వంత పంథాని అవలంబిస్తున్నారు. నేను రేపు పిల్లలకి ఏదైనా తంతి వాయిద్యం నేర్పించాలన్నా అదే చేస్తాను. సుజూకీ పాఠ్యాంశాలను తప్పకుండా వాడుకుంటాను. కాని బోధన విషయంలో మాత్రం స్వతంత్రిస్తాను.
ఏదేమైనా అమెరికాలో సుజూకీ పద్దతి చాలా కఠోరంగా మారిపోయిందని మాత్రం చెప్పొచ్చు. తొలిదశలో జపానులో ఈ వ్యవస్థకి శ్రీకారం చుట్టినప్పుడు కనిపించిన ఫలితాలు ఇప్పుడు కనిపించడం లేదు. ఇప్పటికీ ఆ వ్యవస్థ కొంత మంచి పని చేస్తోంది. కాని వాళ్లు బోధించేది ఆచరిస్తే ఇంకా మంచి ఫలితాలు చూపించగలరని నా నమ్మకం.
సుజూకీ పద్దతికి మూలాధారంగా ఉన్న సత్యం ఇది. పిల్లలు తమ పెద్దవాళ్ల సంభాషణలు వింటూ భాష నేర్చుకుంటారు. అదే విధంగా పిల్లలు తాము ఎన్నో సార్లు విన్న బాణీలనే వాయించడానికి ప్రయత్నిస్తూ అలా సంగీతం నేర్చుకుంటారు.
కొందరు సుజూకీ టీచర్లు ఈ మూల సత్యాన్ని మరచిపోతున్నారు. పిల్లలు మాట్లాడడం నేర్చుకుంటున్నప్పుడు ఒక | పదాన్ని ముందు పొల్లుపోకుండా, దోషం లేకుండా నేర్చుకుని, ఆ తరువాతే మరో పదాన్ని నేర్చుకోవడం జరగదు. ఎన్నో మాటలు సహజంగా అంటూ పోతారు. కొన్ని సరిగ్గా ఉంటాయి, కొన్నిట్లో తప్పులు దొర్లుతాయి. ఎన్నో విషయాలలో ఏకకాలంలో పురోగమిస్తారు. వరుస క్రమంలో ఒక్కొక్కటీ నేర్చుకుంటూ పోరు. కాని ఈ రోజుల్లో కొందరు సుజూకీ టీచర్లు ముందు 'ట్వింకిల్ ట్వింకిల్ లిటిల్ స్టార్ వంటి ఓ పేలవమైన పదాన్ని పట్టుకుని దానినే తీగలు అరిగిపోయేలా పిల్లల చేత అభ్యాసం చేయిస్తుంటారు. దీని వల్ల పిల్లలకి మేలు జరగదు అన్నది నిస్సందేహం.
మరి ఏమిటి సుజూకీ పద్ధతిలోని గొప్పదనం? కొన్ని కారణాలు చెప్పుకుందాం.
1) చిన్నప్పుడు పిల్లలకి వినిపించే గీతాలు చాలా బాగా ఎంపిక చేశారు. మరీ కష్టం కాదు, మరీ సులభమూ కాకుండా ఉంటాయి. అప్పుడప్పుడే వాయించడం నేర్చుకుంటున్న పిల్లలు కూడా సులభంగా నేర్చుకోగలరు. ఏవో పిల్లల పాటాల్లా కాక పెద్ద వాళ్లకి కూడా వినసొంపుగా ఉంటాయి. మరి పిల్లలే కాక తల్లిదండ్రులు కూడా పగలు రాత్రి ఈ పాటలు ఇంట్లో వింటూ ఉండాలిగా? తొలి దశల నుండే గొప్ప గొప్ప వాగ్గేయకారులు కట్టిన కృతులు వాయిస్తారు పిల్లలు. అలాంటి కృతులని కొన్ని సార్లు సరళీకరిస్తున్నారని కొందరు అభ్యంతరం చెప్పారు. కాని నాకేం అందులో అభ్యంతరం కనిపించడం లేదు. నాకు తెలిసిన ఓ పాప ‘బాక్ కృతి యొక్క సరళీకృత రూపంతో మొదలెట్టి త్వరలోనే మూల కృతికి చేరుకుంది. అలా దశల వారీగా పురోగమించడం ఆ పాపకి ఇబ్బందిగా ఏమీ లేదు. నాకూ అందులో తప్పేం కనిపించడం లేదు..
2) తొలి దశలో పిల్లలు నేర్చుకోబోయే కృతులు కేసెట్లలో దొరుకుతాయి. కాని ఈ కేసెట్లని చాలా మంది తల్లిదండ్రులు అవసరమైనంతగా ఇంట్లో ప్లే చెయ్యరు. పిల్లలు వాయించడం నేర్చుకోడానికి ముందే ఆ కృతులు బాగా విని మనసులో పెట్టుకుంటే ఆ వినికిడి జ్ఞానంతో, మాట్లాడ్డం నేర్చుకున్నట్టే, వాయించడం కూడా సునాయాసంగా నేర్చుకుంటారు. టీచర్లు, తల్లిదండ్రుల జోక్యం లేకుండానే వాళ్ల తప్పులు వాళ్లు దిద్దుకోగలుగుతారు. ఇంకా అమెరికన్ సుజూకీ టీచర్లు ఏం చేస్తారంటే వయొలిన్ మీద గుర్తులున్న చిన్న కాగితాలు అంటిస్తారు. ఆ గుర్తులు చూసి పిల్లలు ఏ స్వరం ఎక్కడ పడుతుందో తెలుసుకుంటారని. కాని నా ఉద్దేశంలో అది పొరబాటు. వేళ్లు ఎలా కదలాలో చెప్పాల్సింది చెవులు, కళ్లు కాదు.
3) పిల్లలు ఓ సంగీత సంస్థలో సభ్యులు అవుతారు. దీని వల్ల ఏ సుజూకీ స్కూలు పిల్లలైనా ఒకే సార్వజనీన ప్రణాళికను అనుసరిస్తారు. మామూలు స్కూళ్లు ఎప్పుడూ సార్వజనీన పాఠ్యప్రణాళిక కోసం అర్థం లేకుండా హోరెత్తిపోతుంటాయి గాని కళా రంగంలో సామాన్య ప్రణాళిక ఉండడం మంచిదే అనిపిస్తుంది. పిల్లలు ఎక్కడికి వెళ్లినా తమ స్థాయిలో ఉన్న తతిమా సుజూకీ స్కూలు పిల్లలు కూడా తమకి తెలిసిన గీతాలనే వాయించడం వాళ్ళకి సంతోషంగా ఉంటుంది.
సులభంగా ఆ కొత్త బృందంతో ఇమిడిపోయే బృంద వాద్యంలో పాల్గొంటారు. తొలి దశల్లో ఒక్కరే కూర్చుని వాయించుకోవడం ఎవరికైనా కష్టంగానే ఉంటుంది. కాని సుజూకీ పద్దతిలో మెదటి నుండే వారానికి ఒకసారి బృందంతో కలిసి వాయించనిస్తారు. కొన్ని సార్లు వందలాది పిల్లలున్న బృందాలు సుజూకీ సమావేశాలలో సామూహిక ప్రదర్శనలు ఇస్తాయి. ఇలాంటి కార్యకలాపాలన్నీ పిల్లలకి ఎంతో స్ఫూర్తిదాయకంగా ఉంటాయి. ఆ సమావేశాల్లో పిల్లలు తమలాగే నేర్చుకుంటున్న పిల్లల్ని కలుసుకుంటారు, వాళ్లతో చేయి చేయి కలిపి ఆడుకుంటారు, స్వరం స్వరం కలిపి అభ్యసిస్తారు. ఈ సమావేశాలు ఎంత బావుంటాయో ఓ తల్లి నాకు చెప్పింది. ఆమె ఇద్దరు పిల్లలూ సంగీతం నేర్చుకుంటున్నారు. పిల్లలకి ఈ సమావేశాలలో తోటి పిల్లలతో అనుకోకుండా జరిగే సమాగమాలు, సరదాగా కొత్త కొత్త నేస్తాలతో శృతి కలిపి ఆడుకోవడాలు, ఆ ముచ్చట, ఆ స్ఫూర్తి - ఇదే ఆ సమావేశాల్లోని ప్రత్యేకత అంటుందా తల్లి. నేను పూర్తిగా ఒప్పుకుంటాను. సుజూకీ పద్ధతి గురించి నాకు ఇంకేమైనా అభ్యంతరాలు ఉన్నా ఈ ఒక్క సుగుణం వాటన్నిటినీ రద్దు చేసేస్తుంది.
ఒక సారి కొందరు స్నేహితులతో కలిసి రెండు మంచి సుజూకీ ప్రదర్శనలకి వెళ్లను. మొదట ఒక బృంద వాయిద్యం రిహార్సలు విన్నాను. అందులో నా స్నేహితుడి ఏడేళ్ల కూతురు వీటా వయొలిన్ వాయిస్తోంది. వాళ్ళ దర్శకుడు ఒక చిన్న కృతి కూర్చాడు. అందులో మూడు ఆవృత్తాలు ఉన్నాయి. అవన్నీ కలిపి వరుసగా ఎలా వాయించాలో పిల్లలకి నేర్పిస్తున్నాడు. ఆ తరువాత ఒక బహిరంగ ప్రదర్శన చూశాం. ముందుగా చాలా మంది పిల్లలు, ఐదేళ్ల నుండి పది ఏళ్లకు పైన ఉన్నవాళ్లు, వరుసగా వ్యక్తిగత ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు. ఆ తరువాత ఓ చిన్న బృందం (వీటా ఇందులోనే ఉంది) కొన్ని ప్రధానమైన సుజూకీ గీతాలు వాయించారు.
మామూలుగా అయితే చిన్న పిల్లల సంగీత ప్రదర్శనలు భరించడం కొంచెం కష్టమే. కాని ఈ ప్రదర్శనలు మాత్రం అమోఘం. దానికి కారణం ఉంది. సుజూకీ ప్రదర్శనల్లో ప్రతి చోట ఇలాగే చేస్తరో లేదో తెలీదు. ముందు అందరికన్నా చిన్న పిల్లలతో మొదలెట్టి క్రమంగా పెద్ద పిల్లలు, నిపుణుల ప్రదర్శనలు చూబించ లేదు. నిపుణులని, ప్రాధమికులని వివక్ష లేకుండా కలిపేశారు. కనుక నిమ్నోత్తల భావన లేకుండా పిల్లలు, వాళ్ళతోబాటు తల్లి దండ్రులు కూడా ఉత్సాహంగా పాల్గొన్నారు.
కాని నాకు నచ్చని ఓ చిన్న విషయం ఉంది. పిల్లల్లో ఎవ్వర్నీ వాళ్ల వయలిన్లని వాళ్లని శృతి చేసుకోనివ్వలేదు. ప్రతి ఒక్కరూ వయలిన్లని శృతి చెయ్యమని వాళ్ల టీచర్లకు తెచ్చి ఇవ్వవలసిందే. బాగా చిన్న పిల్లల విషయంలో అయితే ఇది అర్థం చేసుకోవచ్చు. తీగ చుట్టి ఉన్న పిడిని బలంగా తిప్పాలి. వాళ్ల చేతుల్లో అంత పటుత్వం లేకపోవచ్చు. కాని పెద్ద పిల్లలకి ఆ మాత్రం బలం ఉంటుంది కదా!
బహుశ కొందరికి టీచర్లు శృతి చేసి కొందరికి చెయ్యకపోతే, కొందరు మంచి నిపుణులు కొందరు కాదు అన్న వివక్ష చూబిస్తున్నట్టు అవుతుందని అలా చేస్తున్నారేమో. అదే కారణమైతే దాని గురించి కొంచెం ఆలోచించాలి. ఎందుకంటే ఏదైనా తంతి వాయిద్యాన్ని నేర్చుకోవాలంటే శృతి చెయ్యడం అనేది చాలా ప్రాధమిక విద్య. పిల్లలు వాటంతకు వాళ్లు ఇది చేయడానికి వేరే ఉపకరణాలు అవసరం అనుకుంటే వాటిని ఎంత త్వరగా కనిపెడితే అంత మంచిది.
మొత్తం మీద సుజూకీ పద్దతులు, వాళ్ల బోధనా సామగ్రి అంతా సంగీతం నేర్చుకునే పిల్లలకి ఒక చక్కని సాధనం. కాని ఎన్నో సాధనాలలో ఇది ఒక్కటే నని గుర్తుంచుకోవాలి. బోధనా సామగ్రిని ఒక పక్క వాడుకుంటున్నా వాటికే పరిమితం కాకుండా ఉండడం ముఖ్యం. ఉన్న సామగ్రిని పెంచాలి. కొత్త పంథాలు తొక్కాలి. పిల్లలని కొత్త కొత్త బాణీలు కట్టమని ప్రోత్సహించాలి. ఒకరు కట్టిన బాణీలని మరొకర్ని వాయించమనాలి. తొలి దశలలోనే ఉచ్చ స్థాయి సంగీతాన్ని రుచి చూడనివ్వాలి. బహుశ ఇప్పటికే ఇలాంటి ఒరవడులు వస్తున్నాయేమో తెలీదు. వస్తే మంచిదే.
సంగీతమే కాదు దేన్ని నేర్చుకోవాలన్నా ఆ ప్రయత్నంలో కొత్తవి తెలుసుకోవాలన్న ఉత్సాహం, తెలుసుకుంటున్న ఉద్వేగం, తెలుసుకున్నామన్న ఆనందం, - ఇవన్నీ కలగలిస్తే ఆ ప్రయత్నం శ్రేయస్కరమై వ్యక్తి అభ్యున్నతికి దారితీస్తుంది. అట్లా కాక కఠోర నియమావళిలో విద్యా ప్రయాసని ఊపిరాడకుండా బంధిస్తే వికాసం వికారమై సజీవ దహనం అవుతుంది.
తలుపులన్నీ మూసేశారు
నాకు తెలిసిన ఒకావిడ ఏదో స్కూల్లో సంగీత కచేరి అయితే వెళ్లింది. శ్రోతలు ఐదు, ఆరు క్లాసుల పిల్లలు. పిల్లల్లో ఓ అల్లరి మూక చాలా గోల చేస్తున్నారట. కాసేపయ్యాక అధికారుల్లో ఒకరు వచ్చి గొడవ చేస్తున్న పిల్లలని బయటికి వెళ్లిపొమ్మన్నారట. వాళ్లు వెళ్లిపోతుంటే నాకు తెలిసినావిడ ముందు వరుసలో కూర్చున్న పిల్లలెవరో “అబ్బ! అదృష్టవంతులు!' అనడం వినిపించిందట. ఈ వృత్తాతం వింటే 'సింఫనీ న్యూస్' పత్రికలో చదివిన కథనం ఒకటి గుర్తిస్తోంది. ఆ కథ రాసిన వ్యక్తి ఓ సంగీత దర్శకుడు. వాళ్ల ఆర్కెస్ట్రా సూళ్లలో తరచు ప్రదర్శనలు ఇస్తుంటుంది. అతడు అలాగే ఒక సారి ప్రదర్శన ఇవ్వడానికి ఒక స్కూల్లో వేదిక వద్దకి వస్తుంటే దారిలో ఇద్దరు కుర్రవాళ్లు ఒకరితో ఒకరు ఇలా అనుకోవడం వినిపించిందట . “లాభం లేదురా! తలుపులన్నీ మూసేశారు!” ఆ సన్నివేశాన్ని పేర్కొంటూ రచయిత తెగ మురిసిపోయాడు. “ఆహా! ఇలాంటి పిల్లలకి శాస్త్రీయ సంగీతం వినిపించడం ఎంత విశేషం, ఎంత ముదావహం!” అంటూ సంబరపడిపోయాడు. కాని ఆ సన్నివేశం నుండి నేర్చుకోవలసిన పాఠం అది కాదని ఎందుకో వెలగలేదు ఆ పెద్దమనిషికి!
నా మిత్రులలో శాస్త్రీయ సంగీత విద్వాంసులు ఎంతో మంది ఉన్నారు. కాని వాళ్ల మాటలు వింటుంటే, ఆలోచనా ధోరణి చూస్తుంటే ఇంకా ఇంకా తలుపులు ఎలా మూసేయాలా' అనే ఆలోచిస్తున్నట్లు ఉంటుంది. యువతకి ఎలాగోలా శాస్త్రీయ సంగీతం వినిపించేయాలి, నేర్పించేయాలి - ఇదే వాళ్ల తాపత్రయం. “చూడండి నేస్తాలూ! మన స్కూళ్లు ఇప్పటికే షేక్స్పియర్ ని వెలివేశాయి. ఇక బీధోవెన్ నీ, మోత్సార్ట్ ని కూడా గెంటేయాలనా మీ ఉద్దేశం?” అని సూటిగా అడిగాను వాళ్లని. అయితే నా మాటలు వాళ్లకి రుచించవు.
నేను బాగా ప్రయాణాలు చేసే రోజుల్లో ఇండియానాపోలిస్లో చాలా కచేరీలకి వెళ్తుండేవాణ్ణి. అక్కడ ఇజ్లర్ సాలమన్ అని ఓ అద్భుతమైన విద్వాంసుడు ఉండేవాడు. నాకు మంచి స్నేహితుడు కూడా. ఓ సారి అలాగే ఓ కచేరిలో విరామం ఇచ్చినప్పుడు తరచూ కనిపించే ఓ ప్రేక్షకుడితో కబుర్లలోకి దిగేను. నేను టీచర్ని అని తెలుసుకుని, పిల్లల సంగతి బాగా తెలిసిన వాణ్ణి కనుక తన బాధ వెళ్ళబుచ్చాడు. తన పిల్లలని ఎలాగోలా కచేరీలకి తీసుకురావాలని ఎప్పట్నుంచో ప్రయత్నిస్తున్నాడట. కాని వాళ్లు రామని మొరాయిస్తున్నారు. కమ్మని సంగీతం పట్ల ఈ రోజుల్లో అభిరుచి తగ్గిపోతోంది కుర్రకారుకి అంటూ యువతరాన్ని ఉమ్మడిగా దులిపేశాడు. “మీరు ఈ శాస్త్రీయ సంగీతాన్ని, ఈ సింఫనీలని, ఈ కన్సర్టాలని ‘కమ్మని సంగీతం' అన్న మాటలో వర్ణిస్తారా?” అని అడిగాను అతన్ని. “మరి?” తిరిగి ప్రశ్నించాడు. “అక్కడ మ రేదో మాట వాడాలనుకుంటా?” అన్నాను. కాసేపు ఆలోచించి, “నిజమే లేండి...” అంటూ నవ్వేశాడు. అక్కడ ‘మ రేదో మాట' ఎందుకు అవసరమవుతుందో కాస్తలో వివరిస్తాను.
సంగీతానికి స్పందించే తీరు
సంగీతాన్ని వర్ణించే పరిభాషలోంచి 'సరదా', 'మజా' వంటి పదాలని తొలగించాలని నా అభిప్రాయం. 'సంగీతం అంటే సరదాగా ఉండాలి,' 'ఆ పాటలో మజా లేదు' అంటున్నప్పుడు సంగీతం లోతు తెలియని ఒక విధమైన చవుకబారు స్పందనే కనిపోస్తోంది. నేను ఏకాంతంగా కూర్చుని సెల్లో వాయిస్తున్నప్పుడు నాకు కలిగే అనుభూతిని 'సరదా' అనో, 'మజా' అనో వర్ణించలేను.
నాకు ఓ ఐదేళ్ల బుల్లి నేస్తం ఉంది. గత ఏడాది ఎప్పుడో ఒకసారి ఈ పాప తనకి వయొలిన్ వాయించాలని ఉందని తన తల్లిదండ్రులతో డంకాపథంగా చెప్పేసింది. అప్పటికే పియానో వాయిద్యంలో మంచి నైపుణ్యం సంపాదించింది ఈ పాప. ఆ బుడుత తన చిట్టి చిట్టి వేళ్లతో పియానో మెట్ల మీద వత్తుతూ మంచి కృతిని వాయిస్తుంటే అసలు నమ్మబుద్ది కాదు. తన కన్నా నాలుగేళ్లు పెద్దవాడైన తన అన్నకి కూడా సంగీతంలో మంచి ప్రవేశం ఉంది. ఇద్దరికీ సంగీతం అంటే ఎంత ప్రాణం అంటే ఎప్పుడైనా ఏదైన కృతిని అనుకున్నంత బాగా వాయించలేక పోతే ఇక వాళ్ల ముఖాలు చూడాలి. కోపం, బాధ, ఉక్రోషం అన్నీ కలగలసి ముఖంలో తాండవిస్తుంటాయి. ఒక్కోసారి ఇక తట్టుకోలేక ఏడుపు అందుకుంటారు! అలాంటి పిల్లల దృష్టిలో సంగీతం 'మజా'గానో, 'సరదా'గానో ఉండదు. వాళ్ళ చిన్నారి జీవితాలలో అదొక ప్రాణప్రదమైన అనుభూతి, ఒక పవిత్రమైన అనుభవం. ఆ ప్రపంచానికి, ఈ 'సరదా', 'మజా' ప్రపంచానికి దీవికి భువికి ఉన్నంత దూరం ఉంది.
ఆధారము:-చెకుముకి
చివరిసారిగా మార్పు చేయబడిన : 1/4/2024
