పోషకాహార నిరోధక కారకాలు

పోషకాహార  నిరోధక కారకాల ఆంశికాలు ఆహారపదార్ధాలలో ఉండి, మనం తి నే ఆహారంలో గలపోషకాలవినియోగంలో జోక్యం చేసుకుటాయి.

ట్రిప్సిన్‌ ఆటంక కారకాలు

• పప్పులు (లెగ్యూమ్‌ జాతి) కుటుంబపు మొక్కల లోను, గుడ్డులోని తెల్లసొన వంటి కొన్ని జంతు సంబంధిత ఆహార పదార్ధాలలోని మాంసకృత్తులలో ఈ అవరోధకాలు ఉంటాయి.
• ఆహార నాళంలోగల ట్రిప్సిన్‌ అనే ఎంజైమ్‌ చర్యలను అవరోధపరచి, మాంసకృత్తుల జీర్ణక్రియకు ఆటంకపరచి వాటి వినియోగాన్ని తగ్గిస్తాయి.
• ఇవి వేడిమితో నశిస్తాయి.
• సోయాబీన్, లైమీ బీన, మరియు రాజ్మా, చిక్కుడు, బాతు గుడ్డులోని తెల్లసొనలో గల ట్రిప్సిన్‌ను ఆటంకపరచే కారకాలను    నశింపజేయాలంటే వీటిని అత్యధిక వేడిమికి గురిచేయడం అవసరం.
• దీనిద్వారా ట్రిప్సిన్‌ ను ఆటంకపరచేకారకాలు స్తబ్దత చెందుతాయి.ఆహారంలోగపోషకాలైన మాంసకృత్తుల వినియోగాన్ని మెరుగుపరచబడుతాయి.

ఫైటేట్లు

• విత్తనాలలో విస్తారంగా వ్యాపింపజేయబడ్డాయి.శుద్ధిచేయని వరి వంటిఆహార ధాన్యాలు, చిరుధాన్యాలైన జొన్నలలో ఈఫైటేట్లు అత్యధికంగా ఉన్నాయి.ఫైటేట్లతో
• ఇనుము, జింక్‌, కాల్షియమ్‌,మెగ్నీషియమ్‌లు బంధింపబడి వాటి శోషణకు అవకాశమేర్పడదు.
• మొలకెత్తిన విత్తనాలలోఫైటేట్ల పరిమాణంతగ్గి ఇనుపధాతువు మెరుగుపరచబడుతుంది.

టేనిన్‌లు

• లెగ్యూమ్‌ (పప్పులు)  మొక్కలలోను, సుగంధద్రవ్యాలలోను, చింత పసుపు, కొన్ని కాయగూరలలోను, పండ్లయందు,   చిరు ధాన్యాలైన సజ్జలు (బజ్రా), రాగులు, జొన్నలలోని బీజకవచములలో అత్యధిక గాఢతలో టేనైన్లు ఉంటాయి.
• ఇవి ఇనుముతో తక్షణమే బంధమై ఉండడం వలన ఇనుప ధాతువు శోషణంలో జోక్యముంటుంది.
• లెగ్యూమ్‌ ( పప్పులు) జాతుల మొక్కలలోని బీజ కవచములను తొలగించడంవలన, చింత, పసుపు, మొదలగు వాటి పరిమిత వినియోగంతో టేనిన్‌ పరిమాణం మనం భుజించే ఆహారంలోతగ్గడం వల్ల ఇనుప ధాతువు శోషణం మెరుగవుతుంది.

ఆక్జలేట్లు

• ఆక్జలేట్లు లభించే మూలాలుః ఉలవలు , కేసరిపప్పు వంటి లెగ్యూమ్‌ (పప్పులు) జాతి మొక్కలు, తోటకూర,  పుదీన, ములగాకులు వంటి ఆకుకూరలు.  చింత చిగురు, అరటికాయలు, అరటిపువ్వు, నువ్వులు, తేయాకు, కోకోలలో ఇవి లభిస్తాయి.
• కాల్షియమ్‌ శోషణంలో ఇవి అవరోధం కల్గించి ,కరగని లవణాలుగా కాల్షియాన్ని రూపొందిస్తాయి.
• అధికంగా ఆక్జలేట్‌ పరిమాణముంటే మూత్ర నాళాలలో రాళ్ళు ఏర్పడతాయి. అందువల్లఎవరికై నా మూత్రంలో రాళ్ళు ఏర్పడిబాధపడ్తుంటేవారు ఆక్జలేట్‌ ఎక్కువగాఉన్న ఆహారపదార్ధాలను తి నకూడదు.

గొయిట్రొజెన్‌లు / థైరాయిడ్‌ విరోధక పదార్ధాలు

• మొక్కల నుండి లభించే ఆహారంలో ఉండే ఈ పదార్ధాలు అయొడిన్‌ శోషణానికి నిరోధంకలిగిస్తుంది , వీటిని అధికంగా తీసుకునే వారికి అయోడిన్‌ లోపం ఏర్పడి గొయిటర్‌ వ్యాధికి గురౌతారు.
• అందువలన వీటిని గొయిట్రొజెన్‌ లని అంటారు.
• బ్రాసికా జాతికి చెందిన (ముల్లంగి , రేప్‌ సీడ్‌, ఆవాలు, టర్నిప్స్‌ ) మొక్కల ఆకులు, కాయగూరలలోను ఇవి ఉంటాయి. క్రూసిఫెరే కుటుంబానికి చెందిన (క్యాబేజి,కాలిఫ్లవర్‌ ,మొదలగునవి). సోయాబీన్స్‌ మరియు ఇతర లెగ్యూమ్‌ల (పప్పులు)  లోను, సెనగలు, సజ్జలు, బఠాణి,  యందుకూడ కొన్ని గొయిట్రొజెన్స్‌ ఉంటాయి.

ఆధారము: పోర్టల్ విషయ రచన సభ్యులు