అదొక ప్రముఖ దేవాలయం. దానిని సందర్శించడానికి రఘురాం కుటుంబం వచ్చారు. పూజాకార్యక్రమం జరిగినంత సేపు కూర్చోలేనన్న తాతగారిని, గలాభా చేస్తాడని వంశీని గుడిముందు వదిలి మిగిలిన వారంతా గుడిలోకి వెళ్ళారు.
(తాత, మనవడు గుడి ముందు కాలక్షేపం చేస్తున్నారు)
వంశీ: తాతా! ఐస్ క్రీం కొనివ్వవు?
తాత: ఒరే వంశీ, ఇప్పటికే రెండు తిన్నావు, ఇక చాలు.
వంశీ: తాత ఆ బొమ్మల కొట్టంలో ఎగిరే హెలికాప్టర్ వుంది. కాని పెట్టవా?
తాత: చూద్దాం లేరా..! అమ్మా వాళ్ళు రానీ... కొని పెడతాను.
వంశీ: తాతా! బోరు కొడుతోందీ!
తాత: పద! గుడిలోకి వెళ్ళి, అక్కడి శిల్పాలు చూద్దాం. (తాత, మనవళ్ళు గుడిలోకి వెళ్ళారు)
వంశీ: అబ్బ! ఎంత పెద్ద గుడో? ఎన్ని గోపురాలున్నాయో చూడూ!
తాత: (గుడి విశేషాలు వివరించసాగాడు).
వంశీ: తాతా! ఒక రూపాయి ఇవ్వవా?
తాత: దేనికిరా?
వంశీ: (మండపంలో అందంగా అలంకరించిన ఏనుగును చూపుతూ) ఆ ఏనుగుకిస్తే, అది దీవిస్తుంది.
తాత: ఏనుగు దీవెన కోసమా?
వంశీ: అవును తాతయ్యా!, నానమ్మ నిన్ననే చెప్పింది. గుడిలోని ఏనుగు చేత దీవెన పొందితే ఎంతటి కష్టమైనా... చిటికలో పోతుందట.
తాత: వెర్రి తలకెక్కి, అదీ అలానే చెప్పి ఉంటుంది లేరా!
వంశీ: ఏం తాతయ్యా రూపాయి ఇస్తావా? లేదా?
తాత: ఏనుగు దీవెనతో నీకష్టం తీరితే? నిన్ను దీవించే ఏనుగు కష్టం ఎవరు తీరుస్తారు చెప్పు?
వంశీ: ఏనుగుకు కష్టం ఏంటి తాతయ్యా?
తాత: ఒరే వంశీ! పూజాకార్యక్రమానికి వెళ్ళిన నానమ్మ వాళ్ళు తిరిగి రావడానికి, మరో నాలుగు గంటలు పడుతుంది కదా!
వంశీ:అవునూ.....! తాత , ఈ లోపు నీకో పందెం పెడతా, నీవు గెలిస్తే నీవడిగిన హెలీకాప్టర్ బొమ్మ కొని పెడతా? సరేనా?
వంశీ:భలే భలే! ఏంటా పందెం?
తాత: ఆ ఏనుగులా నువ్వు కూడా ఒకే చోటులో, నానమ్మ వాళ్ళు వచ్చేవరకు నిల్చోవాలి?
వంశీ:ఓస్.. అంతేకదా! ఇదిగో ఈ బండ మీద నిల్చుంటా... దీనిని దాటను. సరేనా!
తాత: అలాగే, ఏనుగు ఎవరినైనా దీవిస్తే! నీ చేతిని దాని తొండంలానే కదపాలి.
వంశీ:భలే! ఇంకా...!
తాత: ఏనుగు తిన్నప్పుడే తినాలి, తాగినప్పుడే తాగాలి.
వంశీ:చాలా బాగుంది తాతా!, అలానే చేస్తాను.
తాత: గుంపు చేరినా, గేలి చేసినా వెనకకు తగ్గరాదు.
వంశీ:సరే తాతా!, ఇక పందెం ప్రారంభిస్తామా!
(అరగంట పైగా గడిచింది. చుట్టు పక్కల జనం ఏనుగునూ అనుకరిస్తున్న వంశి వైపు చూస్తూ
వెళుతున్నారు),
వంశీ:తారా! ఇంకెంత సేపూ.....?
తాత: ఏం....? హెలికాప్టర్ బొమ్మ వద్దా!
(గంట గడిచింది. వంశీ చుట్టు గుంపు పెరిగింది)
వంశీ: తాతా! కాళ్ళు నెప్పి పెడుతున్నాయి?
తాత: నీ కంటే రెండు గంటల ముందు నుండే ఏనుగు నిల్చింది.
వంశీ: నీళ్ళు కావాలి!
తాత: ఏనుగు తాగితే నీవు తాగవచ్చు. (2 గంటలు గడిచాయి. ఏనుగు వద్ద కంటే వంశీ చుట్టే జనం ఎక్కువగా పోగైనారు)
(ఓడిపోరాదనే మొండి పట్టుదలతో) ఈ ఏనుగు అలానే ఎంతసేపని నిలబడుతుంది. దానికి విసుగు పుట్టదా!
తాత: ఒక్క పూటకే నీవిలా అంటే, ప్రతి రోజు అది అలానే వుండాలే? దాని కష్టమెంత? (రెండున్నర గంటలు గడిచింది. తాతామనవళ్ళ చుట్టూ పెద్దగుంపు పోగైంది)
వంశీ: (నడుములోనేమో సలుపు... చేయి ఊపి ఊపి భుజం నొప్పి) తాతా! ఈ ఏనుగుకు దాహం కాదా? నా నోరు పిడచగట్టుకుపోతుంది, గంట నుంచి లఘుశంఖ బాధిస్తుంది.
తాత: మరి ఏనుగుకు రోజు ఇలాంటి సమస్యలుండవా? (పోగైన జనంలో ఏనుగు కష్టం గుర్తించిన చర్చ మొదలైంది)
వంశీ:పందెం పేరుతో నన్నిలా ఏడిపిస్తే నాకు భలే కోపం వస్తుంది తాతా!
యాత్రికుడు: నీకు మల్లె ఆ ఏనుగుకు కోపం వస్తే... ప్రమాదం కదండీ!
తాత: అందుకే దాని కాలును బలమైన చైనుతో స్థంభానికి కట్టారు. అంతేగాక అదుపు చేయడానికి మావటివాడు అంకుశమనే.., ముల్లు కర్రతో పొడుస్తుంటాడు.
యాత్రికురాలు: ఎంత క్రూరత్వం?
మరో స్థానికుడు: తాత గారు మొదట్లో ఈ ఏనుగును మచ్చిక చేసుకోవడానికి 15 రోజుల పైనే హింసించారు.
తాత: హింసించడమా? ఎలా?
స్థానికుడు: ఇది మావటి మాట వినే వరకు తిండి, నీరు ఇవ్వలేదు. ముందు కాలును, వెనుక కాలును మోకులతో లాగి దూరదూరంగా రోజుల తరబడి కట్టి వుంచారు.
తాత: అంటే అది కూర్చోలేదు, పడుకోలేదన్న మాట!
ప్రక్కనున్న వృద్ధురాలు: దేవుడా! జీవహింస మహాపాతకం! ఈ తప్పంతా మావటిదే!
తాత: లేదమ్మా. ఆవేశంలో ఏనుగులు మావటీలను తొక్కి చంపిన సంఘటనలు చాలానే వున్నాయి?
పూజారి: ఔనండి! ఈ విధంగా ఏనుగులను గుడిముందు నిలపాలని ఏ పురాణాలలోనూ చెప్పలేదు.
యాత్రికురాలు: మరి ప్రభుత్వాలు ఏం చేస్తున్నాయి? ఈ మూఢాచారాల్ని దూరం చేయలేవా?
తాత: అమ్మ 'వైల్డ్ లైఫ్ యాక్ట్' క్రింద చాలా చట్టాలే చేశారు. 'బ్రూక్రాస్' లాంటి స్వచ్ఛంధ సంస్థలు వాటి అమలుకు ప్రయత్నిస్తూనే వున్నాయి.
పూజారి: జనంలో మార్పు రావాలి కానీ...., చట్టాలు ఏం చేస్తాయి?
మావటి: అయ్యా! మీ అందరికంటే ఈ ఏనుగు కష్టం నాకే బాగా తెల్సు, కాని ఇలా చెయ్యకపోతే నా పొట్ట నిండదు. దానికి బ్రతుకు లేదు.
తాత: నిన్ను మేము తప్పు పట్టడం లేదు. అధికారులతో మాట్లాడి దీనికో పరిష్కారం
కనుగొంటాను.
మావటి: మంచిదయ్యా! ఈ ఏనుగు దీవెనకే మహత్తుంటే నేను మారాజులా వుండేవాడిని కదా! (అంటూ ఏనుగుతో గజశాల వైపు బయలుదేరాడు)
యాత్రికులు: తాతగారూ! ఒట్టేసి చెపుతున్నాం, ఇకపై ఏనుగు దీవెనకై మేం ఎగబడము.
తాత: మంచిదండీ....!
వంశీ: (వంశీ తన ఓటమిని అంగీకరిస్తూ ఎప్పుడో, తాత గారి ఒడిలో ఒదిగి పోయివున్నాడు)
తాతా! నాకు కొనిస్తానన్న బొమ్మ బదులు, ఏనుగుకు మంచి పండ్లు కానివ్వవూ?
తాత: సరే పదరా!
(పండ్ల బుట్టతో తాత మనవళ్ళు గజశాల వైపు నడిచారు.)
ఆధారం: జి. చంద్రశేఖర్
చివరిసారిగా మార్పు చేయబడిన : 6/20/2020